Tự hào ‘nhân công giá rẻ’, người Việt làm thuê quần quật 166 đôi giày Nike cũng chỉ gom góp đủ tiền mua 1 đôi của hãng

16/09/2016 08:10 AM | Kinh tế vĩ mô

Bán một đôi giày 100 USD, Nike lãi 20 USD, còn nhân công Việt Nam thu về được 0,6 USD. Nói cách khác, người Việt làm thuê quần quật ra 166 đôi giày Nike mới góp được đủ tiền mua 1 đôi của hãng.

Nói về giá trị thương hiệu Việt Nam, bà Bùi Nguyễn Phương Châu – Trưởng ban Truyền thông CTCP FPT cho biết: Khi “tiến quân” sang Nhật Bản, do Việt Nam không có thương hiệu gì trên thị trường quốc tế nên FPT đã rất vất vả để gây dựng thương hiệu từ đầu.

Việt Nam, trong mắt thế giới, là nơi xuất khẩu nguyên liệu thô với giá trị gia tăng thấp, và là một công xưởng gia công thuần túy B2B (doanh nghiệp tới doanh nghiệp) với lợi nhuận cũng rất thấp.

Một đôi giày Nike bán được 100 USD, Việt Nam – nơi gia công cho Nike – thu về được bao nhiêu?

Ông Michael H.Nguyễn, Phó Tổng giám đốc kiêm Giám đốc Tài chính của Tập đoàn Masan, cho biết: Trung Quốc là nơi cung cấp nguyên liệu, thu về 5% lợi nhuận.

Việt Nam – nơi gia công và ráp nối các bộ phận - cũng thu về khoảng 5% lợi nhuận trên mỗi đôi giày. Trong khi đó, các nhà bán lẻ Mỹ thu về 45% lợi nhuận và Nike thu về 45% lợi nhuận còn lại.

Tức, 90% lợi nhuận thuộc về Mỹ.

Một đôi giày 100 USD, Nike thu về 20 USD, và lợi nhuận của Việt Nam chỉ ở mức 0,6 USD.

Điều này có nghĩa: Người Việt làm thuê quần quật để sản xuất 166 đôi giày Nike mới gom góp đủ tiền mua 1 đôi của hãng.

“Chúng ta làm vất vả hơn, nhưng thu về lợi nhuận ít hơn rất nhiều”, ông Michael giãi bày.

Hãy thử mơ giấc mơ thương hiệu Việt…

Ông Michael cho rằng: Việt Nam đang thiếu một thương hiệu mạnh để khai mở giá trị tiềm năng của mình.

Thử giả định có Việt Nam có một thương hiệu đủ mạnh, tạm gọi là “Nike Việt”. Giả sử đôi giày “Nike Việt” bán ra với mức bằng 1/2 giá Nike, giá bán ra ở mức 50 USD.

Với tính toán đầu vào, thu nhập, sức mua, dự khoảng 20% lợi nhuận, tức khoảng 10 USD. Tức chúng ta chỉ cần bán được 5 đôi thì số tiền lợi nhuận đủ mua 1 đôi mới.

Giả sử chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp ở mức 30%. Trừ thêm chi phí nguyên vật liệu và nhân công, “Nike Việt” có thể thu về 10 USD lợi nhuận/đôi giày.

Như vậy, lợi nhuận thu về của “Nike Việt”đã tăng lên hơn 16 lần/đôi giày.

Từ câu chuyện "Nike Việt" đến GDP Việt Nam

Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (World Bank), GDP của Việt Nam hiện nay ở mức 193,6 tỷ USD.

Ông Michael phân tích, GDP hiện nay dựa trên 3 lợi thế: Tài nguyên thiên nhiên chiếm 32% GDP + Nguồn nhân lực 90 triệu người + Nguồn tài chính.

Tuy nhiên, khai thác tài nguyên thiên nhiên phải dựa trên công nghệ và đổi mới sáng tạo mới đem lại năng suất cao, nhưng năng suất bình quân người lao động trong ngành khai khoáng và nông nghiệp mới ở mức 2.400 USD, còn kém xa mức trung bình của ngành này tại khu vực ASEAN là 6.800 USD.

Nguồn nhân lực dồi dào, nhưng chủ yếu làm gia công với giá trị gia tăng/sản phẩm thấp. Giá trị từ xuất khẩu luôn dưới 10% trong chuỗi giá trị thành phẩm.

Về nguồn tài chính, tiền trong hệ thống (M2) bình quân đầu người ở Việt Nam ở mức 2.300 USD, cũng chưa bằng một nửa mức trung bình ASEAN với 5.700 USD/người.

Nếu có những thương hiệu mạnh, GDP của Việt Nam sẽ thay đổi thế nào?

Thử tưởng tượng 3 lợi thế trên đều đạt mức trung bình của ASEAN.

- Tài nguyên thiên nhiên: Năng suất lao động bình quân đạt 6.800 USD => góp thêm 140 tỷ USD cho GDP

- Nguồn nhân lực: Giá trị gia tăng ở mức 10 – 20% trong chuỗi giá trị thành phẩm => góp thêm 130 tỷ USD cho GDP

- Nguồn tài chính: M2 tăng lên mức trung bình của ASEAN ở mức 5.700 USD/người => góp thêm 180 tỷ USD vào GDP

Như vậy, GDP tiềm năng của chúng ta hoàn toàn có thể đạt tới mức 640 tỷ USD, cao gấp 3,3 lần GDP hiện nay.

Đây là lợi ích mà Thương hiệu mạnh có thể mang tới cho Việt Nam.

Lấy ví dụ từ Masan, ông Michael cho biết, vào năm 2000, hoạt động kinh doanh chủ yếu của Masan là xuất khẩu. Từ sếp tới nhân viên làm việc quần quật số tiền thu về chỉ ở mức “tạm đủ”, do biên lợi nhuận của một nhà sản xuất hàng hóa chỉ ở mức 10%. Và Masan đã định vị phải xây dựng một thương hiệu mạnh của riêng mình.

Masan đã thay đổi mô hình doanh nghiệp từ B2B sang B2C (doanh nghiệp tới người tiêu dùng), nhằm trực tiếp “sở hữu ví tiền và tâm trí của người tiêu dùng”.

Đồng thời, doanh nghiệp này cũng áp dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo, tham gia những lĩnh vực có sự tăng trưởng tiêu dùng. Đến nay, Masan cho biết: 98% gia đình Việt dùng ít nhất 1 sản phẩm của Masan.

Masan tạo ra 50% lợi nhuận biên, và chiếm 90% của lợi nhuận trong chuỗi giá trị.

“Nếu thương hiệu mạnh là câu chuyện thành công đối với chúng tôi, chúng tôi tin rằng đó là câu chuyện thành công của tất cả mọi người”, ông Michael lạc quan.

Nguyên Bảo

Cùng chuyên mục
XEM