Các doanh nghiệp dệt may "họp khẩn" sau khi một số đối tác bất ngờ ngưng nhập khẩu do đại dịch Covid-19

Ngay khi có thông tin về việc một số khách hàng Mỹ và EU đưa ra thông báo về việc tạm ngừng, giãn, hoãn hoặc hủy đơn hàng nhập khẩu hàng dệt may Việt Nam, những doanh nghiệp bị ảnh hưởng đã rất "hoang mang", vì vừa hết lo thiếu nguyên liệu sản xuất, thì lập tức rơi vào tình thế gay go hơn, đó là thiếu đầu ra.

Trước tình thế chưa từng có này, ông Lê Tiến Trường – Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã khẩn cấp họp trực tuyến với một số lãnh đạo chủ chốt của các doanh nghiệp thành viên, để kịp thời có phương án ứng phó.

Nhận định chung do các lãnh đạo doanh nghiệp thành viên báo cáo về Tập đoàn, thì hiện nay quá trình diễn biến quá nhanh của thị trường, nhất là khi dịch Covid-19 lan rộng tại EU và Mỹ, khiến Chính phủ các nước buộc phải ra giải pháp quyết liệt đóng cửa biên giới, khuyến cáo công dân không ra nước ngoài, hạn chế di chuyển trong nước, đóng cửa các trung tâm thương mại, hủy bỏ các sự kiện thu hút đông người…

Chỉ trong ba ngày từ 16 đến 18/3, một số khách hàng lớn từ EU và Mỹ đều có thông báo tiêu cực đối với các doanh nghiệp sản xuất dệt may trong nước. Xu hướng chính là giãn thời gian giao các đơn hàng tới 3-4 tháng để trông chờ thị trường phục hồi trở lại. Ngoài ra, một số mặt hàng mang tính mùa vụ, kinh doanh trong tháng 3, tháng 4 rất khó khăn thì khách hủy đơn hàng. Số lượng đơn hàng bị hủy tương đương với năng lực sản xuất của nhiều đơn vị lên tới một nửa tháng sản xuất, tương ứng 3-3,5% sản lượng của cả năm 2020.

Doanh thu May Hưng Yên giảm 20% trong quý I

Ông Nguyễn Xuân Dương – Chủ tịch HĐQT Hugaco cho biết:: "Lúc đầu chúng ta tưởng đầu vào (nguyên liệu) là khó, thì nay vừa có nguyên liệu cho sản xuất, lập tức đầu ra lại khó. Một số đơn hàng bị hủy, một số đơn hàng tạm hoãn. Thời gian mở LC cũng kéo dài, trước kia là 60 ngày thì nay là 120 ngày. doanh nghiệp càng làm nhiều FOB thì càng khó khăn do vốn đọng ở nguyên phụ liệu. Doanh nghiệp trở thành con nợ khó đòi của ngân hàng.

Quý I doanh thu của Tổng công ty May Hưng Yên đã giảm 20%. Phải rà soát từng khâu và toàn bộ các khâu để giảm chi phí. Chúng tôi chưa đánh giá được toàn bộ thiệt hại. Chưa biết sắp tới sẽ hành động thế nào, tình hình thay đổi từng ngày, từng giờ…"

Trước mắt, không phải khách hàng nào cũng có thông tin xấu cho doanh nghiệp dệt may Việt Nam. Duy có thị trường Mỹ, một thị trường lớn của dệt may Việt Nam là có phản ứng sớm nhất. Do đó, những doanh nghiệp có đơn hàng đi Mỹ phải chịu ảnh hưởng sớm hơn.

600.000 sản phẩm của Dệt may Hòa Thọ bị ảnh hưởng

Ông Nguyễn Đức Trị Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Tổng Công ty DM Hòa Thọ cho biết: "Từ ngày 16/3-18/3, đồng loạt các khách hàng tại thị trường Mỹ, đang giao dịch theo phương thức FOB thông báo về việc ngưng sản xuất, lùi giao hàng, hủy đơn hàng thành phẩm và ngưng việc đặt mua nguyên phụ liệu cho các đơn hàng đã xác nhận.

Tổng số hàng bị hủy: 350.000 sản phẩm;

Tổng số đơn hàng yêu cầu lùi thời gian sản xuất: 100.000 sản phẩm;

Tổng số đơn hàng có nguy cơ bị dừng sản xuất hoặc hủy: 150.000 sản phẩm.

Họ cũng đề nghị được lùi thời gian thanh toán tiền thành phẩm từ 30 đến 60 ngày so với thời hạn đang được áp dụng. Tuy nhiên, các khách hàng tại thị trường Nhật vẫn ổn định, và các khách hàng tại thị trường châu Âu chưa có quyết định hủy hoặc hoãn nhập hàng."

Chỉ trong vòng 3 ngày diễn tiến nhanh của dịch bệnh và trước quyết định đóng cửa biên giới, cấm tụ tập đông người của EU, Mỹ, đã khiến sức tiêu thụ giảm mạnh do nhiều trung tâm thương mại lớn tại nơi đây đóng cửa trong thời gian này. Đây quả là một khủng hoảng chưa từng có tiền lệ trong hơn 20 năm hoạt động của Vinatex.

Tập đoàn từng trải qua khủng hoảng kinh tế châu Á năm 1997, khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008, nhưng thời điểm đó, lượng cầu tuy giảm, tiến độ giao hàng giảm, nhưng sản xuất vẫn được duy trì.

Khách hàng Hàn Quốc cũng không chịu nhận sản phẩm đã sản xuất xong

Trong cuộc khủng hoảng do đại dịch Covid-19 năm nay, thì có hiện tượng đẩy lùi thời gian giao hàng, đặc biệt là hủy hẳn đơn hàng khiến các nhà quản lý doanh nghiệp dệt may hết sức trăn trở để tìm cách khắc phục.

"Việc Mỹ và EU quyết định tạm thời ngừng nhập khẩu hàng dệt may Việt Nam ảnh hưởng lớn đến tình hình xuất khẩu của May 10 vào 2 thị trường này. Chúng tôi gặp khó khăn kép: Trong tháng 2 các doanh nghiệp phải lo nhập khẩu NPL để đảm bảo sản xuất được liên tục, đến nay thì có đủ NPL thì lại tạm dừng sản xuất và dừng giao hàng những lô hàng đã sản xuất.

Đơn cử, khách hủy toàn bộ các lô hàng đi bằng đường hàng không tới Mỹ. Các lô hàng đường biển trong tháng 3 lùi sang tháng 4 và 5. Điều chỉnh giảm số lượng mua hàng các tháng kế tiếp. Khách hàng Hàn Quốc chưa chịu nhận 40.000 sản phẩm sơ-mi đã sản xuất xong, và hoãn luôn đơn hàng 39.000 sản phẩm sản xuất trong tháng 4 theo kế hoạch.

Ngoài ra, hàng trăm ngàn sản phẩm khác sản xuất cho khách hàng Mỹ đang trên chuyền sản xuất thì cũng bị khách hàng yêu cầu dừng. doanh nghiệp thực sự không mong muốn nhận thêm thông tin về ngừng nhập khẩu, nếu việc ngừng này xảy ra ở tất cả các nước thì tổn thất sẽ rất lớn. doanh nghiệp cũng mong Nhà nước ngoài chính sách giảm lãi, giảm thuế, giãn nợ, thì có lẽ nên hỗ trợ tiền lương cho người lao động ở các doanh nghiệp sử dụng nhiều người lao động như May mặc, da giầy giống như việc chính phủ Mỹ, chính phủ Đức hành động: hỗ trợ và phát tiền trợ cấp cho người dân và người lao động bị thất nghiệp."- Ông Thân Đức Việt – TGĐ Tổng Công ty May 10 cho biết.

Tổng Giám đốc Vinatex, ông Lê Tiến Trường nhận định, trong tháng 3, tháng 4/2020 các doanh nghiệp trong Tập đoàn có nhiệm vụ sản xuất phục vụ thị trường trong nước, sản xuất mặt hàng phòng dịch, đàm phán với khách hàng để tránh tối đa thiệt hại, đàm phán với nhà cung cấp để lùi thời gian thanh toán tiền nguyên phụ liệu, cân đối dự phòng tài chính để có thể trả lương và duy trì sản xuất thất thường, tạm dừng các dự án đầu tư trong năm 2020.

Tuy nhiên, với tình trạng dệt may Việt Nam chủ yếu làm hàng xuất khẩu, thì vẫn phải trông chờ vào việc xử lý dập dịch của thế giới, kết thúc cuộc khủng hoảng toàn cầu. Nếu quy trình xử lý dịch kéo dài, thì không chỉ ngành dệt may, mà các ngành khác đều gặp khó khăn trong năm 2020 này.

Vinatex vẫn thống nhất ưu tiên số 1 là giữ chân người lao động, bảo toàn lực lượng cho dù khó khăn đến thế nào đi chăng nữa. Tuy rằng đây là bài toán hóc búa đối với doanh nghiệp thâm dụng lao động như dệt may. Các doanh nghiệp dệt may đều phải trang trải quỹ lương rất lớn cho người lao động. Các doanh nghiệp cần tập trung tìm giải pháp tích cực để hạn chế tối đa việc phải giảm bớt lực lượng lao động.

Trước mắt, doanh nghiệp không tăng giờ làm, cho người lao động nghỉ hai ngày/tuần, trong trường hợp khó khăn hơn nữa thì phải giảm số ngày làm việc của người lao động, cả lãnh đạo và công nhân đều chia sẻ giảm thu nhập, nhưng vẫn phải đảm bảo cao hơn mức lương tối thiểu theo luật định, trên tinh thần cùng nhau gắn bó vượt qua điểm đáy của thị trường. Vinatex cũng đề nghị các lãnh đạo doanh nghiệp làm tốt công tác tư tưởng cho CBCNV, kêu gọi đội ngũ đồng tâm một lòng cùng doanh nghiệp vượt khó khăn.

Một số kiến nghị

Cho tới thời điểm này, chưa thể biết chắc khi nào thế giới sẽ kiểm soát hoàn toàn được dịch bệnh, do đó, các lãnh đạo doanh nghiệp thành viên Vinatex thống nhất kiến nghị một số giải pháp để có thể giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực duy trì sản xuất, giữ giá thành hấp dẫn bạn hàng trong điều kiện tổng cầu thị trường xuống thấp, bảo toàn lực lượng lao động, và đảm bảo an sinh xã hội:

Thứ nhất, các doanh nghiệp được miễn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Y tế, Bảo hiểm thất nghiệp và phí công đoàn trong năm 2020, để tạo dòng tiền giúp doanh nghiệp có thể thu xếp trả lương cho người lao động trong điều kiện thiếu việc làm. (Vừa rồi, Bảo hiểm xã hội có đưa ra tiêu chí doanh nghiệp có 50% người lao động thiếu việc làm thì được miễn đóng bảo hiểm, như vậy thì với tiêu chí này, doanh nghiệp dệt may với lượng người lao động lớn sẽ rất áp lực). Toàn ngành dệt may Việt Nam có tới 2,5 triệu người lao động, nếu 50% không có việc làm thì vô cùng khó khăn.

Thứ hai, Chính phủ nghiên cứu để doanh nghiệp chưa phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2019 vào thời điểm này, mà giãn nộp thuế đó tới cuối năm 2020. Các sắc thuế VAT, có thể vẫn áp dụng, nhưng cũng cho giãn thu thuế tới cuối năm 2020. Khi đó, các doanh nghiệp đã có thể vượt qua được khó khăn của đại dịch toàn cầu. Bên cạnh đó, tiền sử dụng đất năm 2019 cũng nên được giãn nộp tới năm 2021, 2022.

Thứ ba, Các ngân hàng thương mại nên có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Các doanh nghiệp đang có dư nợ tại ngân hàng, được hưởng ân hạn chưa phải trả phần tiền lãi và gốc đến hạn trả năm 2020 của các khoản đầu tư dài hạn, để doanh nghiệp sẽ tiếp tục trả vào các năm sau. Kéo dài vòng quay của vốn lưu động, từ vốn quay vòng trong 4-6 tháng, nay cho vay 11 tháng, giúp cho các DN bị ảnh hưởng của việc giãn đơn hàng, giãn tiến độ trả tiền của người mua, không bị rơi vào tình trạng nợ ngắn hạn quá hạn tại các ngân hàng, không bị hạ loại hoặc chuyển loại tín dụng.

Thứ tư, Chính phủ cho phép các doanh nghiệp được tổ chức sản xuất, xuất khẩu mặt hàng phục vụ phòng dịch để trang trải một phần năng lực sản xuất trống trong thời đoạn khó khăn này.

PV