Cổ phiếu 'vô danh' và giá bạc tăng phi mã nhờ sự điên cuồng của nhà đầu tư nhỏ lẻ, giới chuyên gia lo ngại bong bóng thị trường đã được 'bơm phồng'

Tuần trước, nhóm nhà đầu tư Reddit đã thực hiện một đợt short squeeze với các nhà đầu tư chuyên nghiệp đang đặt cược vào các cổ phiếu như GameStop và AMC, khiến họ lỗ hàng tỷ USD. Hôm 1/2, cơn sốt này chuyển sang thị trường bạc.

Sự kiện này đã khiến các chuyên ngày càng lo ngại rằng sự căng thẳng sẽ lan rộng ra thị trường. Một số nhà đầu tư cho rằng quả bong bóng đã hình thành và đội quân nhà đầu tư nhỏ lẻ này sẽ khiến nó vỡ tung.

Nhóm chiến lược gia thị trường châu Âu tại Bank of America viết trong một lưu ý gần đây: "Các nhà bình luận về thị trường chỉ ra rằng những dấu hiệu ngày càng rõ ràng này là bằng chứng cho thấy thị trường đang chứng kiến giai đoạn cuối của một quả bong bóng sắp vỡ tung."

Những dấu hiệu của bong bóng dotcom

Sau khi lao dốc hồi tháng 3 do ảnh hưởng của đại dịch, TTCK Mỹ đã tăng cao lên mức kỷ lục vào năm 2020, bất chấp tăng trưởng toàn cầu sụt giảm nặng nề.

William Ryder – nhà phân tích TTCK tại Hargreaves Lansdown, cho hay: "TTCK Mỹ từng ở mức định giá cao như vậy trong 2 lần trước đây, đó là bong bóng dotcom vào cuối những năm 1990 và trước sự sụp đổ vào năm 1929 khơi nguồn cho cuộc Đại suy thoái."

Trong khi đó, "phe con bò" trên Phố Wall lập luận rằng mức định giá cao đến vậy phản ánh tiềm năng tăng trưởng ngoạn mục của nền kinh tế Mỹ, sau khi thời điểm tồi tệ nhất của đại dịch qua đi. Trong năm nay, IMF dự kiến kinh tế Mỹ đạt mức tăng trưởng 5,1%.

Dẫu vậy, không phải ai cũng thuyết phục trước quan điểm trên. Nhà đầu tư kỳ cựu Jeremy Grantham – nhà đồng sáng lập công ty quản lý tài sản GMO, cho biết hồi đầu tháng trước rằng: "Thị trường tăng giá kéo dài kể từ năm 2009 đã chính thức trở thành một quả bong bóng khổng lồ."

Ông nhận định: "Tôi tin rằng đây sẽ là một trong những sự kiện bong bóng lớn nhất lịch sử tài chính, cùng với bong bóng South Sea, năm 1929 và năm 2000". Tình trạng "mức định giá quá cao" và "xu hướng đầu cơ điên cuồng" đã xảy ra từ trước khi nhóm wallstreetbets bắt đầu đẩy giá của các công ty làm ăn thua lỗ như GameStop và AMC.

Những chuyên gia mang quan điểm hoài nghi như Grantham cho rằng "tiền rẻ" từ các NHTW cùng lãi suất thấp đã thổi phồng một quả bong bóng lớn trên TTCK. Vấn đề này trở nên trầm trọng hơn khi các gói kích thích quy mô lớn chưa từng có được thực hiện, từ đó tiền đến "tay" những người bị buộc phải ở trong nhà với khoản chi tiêu ít ỏi.

Jim Reid – chiến lược gia của Deutsche Bank, viết: "Đối với tôi, rõ ràng rằng những khoản hỗ trợ khổng lồ của NHTW và những đợt kích thích của chính phủ đến những nhà đầu tư nhỏ lẻ đang thiếu việc làm sẽ là nguyên nhân lớn trong câu chuyện về quả bong bóng này."

Nghiên cứu của Boscobel & Partners and FindOutNow tại Anh ước tính rằng 400.000 nhà đầu tư mới đã gia nhập thị trường ở Anh vào năm ngoái và đã rót khoảng 20 tỷ bảng vào thị trường. Hầu hết trong số đó là đàn ông trẻ tuổi, những người có nhiều khả năng bị mất việc hơn là nhà đầu tư truyền thống. "Đội quân" nhà đầu tư mới cũng có khả năng nhận được ý tưởng đầu tư từ các trang mạng xã hội hơn là các nguồn truyền thống.

"Lời cảnh báo"

Một số người lo ngại làn sóng "tiền rẻ" này có thể khiến TTCK sụp đổ. Do lo sợ về xu hướng điên cuồng nhóm nhà đầu tư Reddit, các nhà đầu tư truyền thống có thể tháo chạy đến những nơi an toàn hơn trên thị trường như trái phiếu. Các quỹ phòng hộ thua lỗ có thể phải bán những vị thế sinh lời để bù đắp khoản lỗ, càng khiến thị trường giảm điểm. Và khi nhà đầu tư Reddit chán nản với xu hướng hiện tại, nhiều cổ phiếu sẽ trở lại mức bình thường.

Emmanuel Cau - trưởng nhóm chiến lược đầu tư chứng khoán tại châu Âu của Barclays, cho biết hồi tuần trước: "Sự bùng nổ trong các giao dịch nhỏ lẻ là lời cảnh báo."

Nếu mức giá bắt đầu giảm, thì "cơ chế" của đà tăng này sẽ cho thấy rằng mọi thứ có thể diễn ra nhanh chóng. Russ Mould – giám đốc đầu tư tại công ty môi giới chứng khoán AJ Bell,nhận định: "Các thị trường phái sinh tiếp tục ‘mọc lên như nấm’ và lượng sử dụng margin cũng vậy. Theo NYSE, lượng margin một lần nữa chạm gần mức cao kỷ lục."

Mould cho biết: "Lịch sử cho thấy rằng sự tự tin sẽ sớm biến mất nếu thị trường gặp khó khăn, và bạn có thể lập luận rằng việc bán các vị thế sử dụng margin sẽ là điểm nổi bật của xu hướng giảm sắp tới trên thị trường." Ông nói thêm: "Mối nguy hiểm lớn nhất có thể đang hiện hữu ở đây, ở các giao dịch OTC được hỗ trợ bởi đòn bẩy."

Hiện tại, hầu hết các nhà phân tích cho rằng sự sụp đổ của TTCK trên quy mô lớn là rủi ro tương đối nhỏ. Dù đặt ra câu hỏi về bong bóng, nhưng cả Barclays và bao đều cho biết nhóm wallstreetbets không có khả năng khiến thị trường sụp đổ.

BoA cho biết: "Hiện tượng tăng giá gần đây không phải là bong bóng mà là ‘định giá trước’ của khả năng tăng trưởng mạnh mẽ có thể sẽ diễn ra trong năm nay."

Reid đến từ Deutsche Bank cho hay: "Tôi nghĩ rằng xu hướng hiện tại tạo một số rủi ro hệ thống, nhưng có lẽ là ‘phiên bản’ nhỏ hơn của rủi ro liên quan đến mức định giá cao trong lĩnh vực công nghệ."

Lục Lam