Chặn kẽ hở lách thuế: Đề xuất đánh thuế 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản
Chuyên gia đề xuất áp thuế 20% trên chênh lệch giá mua - bán bất động sản để phản ánh thu nhập thực tế và ngăn lách thuế.
Tại hội thảo "Luật Thuế thu nhập cá nhân - đảm bảo công bằng, thúc đẩy tăng trưởng" do Báo Lao Động phối hợp với Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức, PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính Đại học Kinh tế Quốc dân, nhận định rằng thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản đang là một trong những nguồn thu quan trọng trong hệ thống thuế thu nhập cá nhân.
Tuy nhiên, ông Nghị cũng cho rằng phương pháp tính thuế hiện nay vẫn tồn tại nhiều bất cập cần có sự điều chỉnh để đảm bảo công bằng và minh bạch hơn.
Hiện nay người bán bất động sản phải nộp thuế theo mức 2% trên tổng giá trị giao dịch ghi trên hợp đồng chuyển nhượng. Dù phương pháp này đơn giản và dễ thu nhưng lại tạo kẽ hở để người mua và người bán kê khai giá trị giao dịch thấp hơn thực tế dẫn đến thất thu thuế và làm thị trường bất động sản kém minh bạch.
Để khắc phục tình trạng trên, PGS.TS Phan Hữu Nghị đề xuất áp dụng mức thuế 20% trên phần chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Điều này giúp phản ánh chính xác hơn thu nhập thực tế từ giao dịch bất động sản đồng thời ngăn chặn tình trạng lách thuế.
PGS.TS Phan Hữu Nghị cũng nhận định, việc áp dụng thuế 20% trên phần lãi sẽ gặp một số khó khăn. Cụ thể, việc xác định giá mua ban đầu: Đối với những giao dịch cách đây nhiều năm hoặc tài sản được thừa kế, tặng cho, việc xác định giá mua gốc sẽ rất khó. Bên cạnh đó, chứng minh chi phí cải tạo, sửa chữa: Người bán có thể đã đầu tư cải tạo nhà đất, nhưng việc chứng minh các chi phí này để trừ khi tính thuế sẽ còn nhiều bất cập.
Tuy nhiên, ông Nghị cũng cho rằng, các cơ quan thuế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có đầy đủ thông tin về giá mua bán để tính thuế. Do đó, việc kiểm soát giá chuyển nhượng hoàn toàn có thể thực hiện được bằng cách đối chiếu với dữ liệu thực tế.
Khi người mua chấp nhận kê khai giá thấp để tránh thuế, đến thời điểm bán lại, họ sẽ gặp khó khăn khi phải ghi nhận giá mua thấp hơn giá thị trường, điều này có thể dẫn đến số thuế phải nộp cao hơn trong giao dịch bán lại sau này, khi người mua không đồng ý với mua bán 2 giá (tức là khai giá thấp).
Mức thuế 20% trên phần chênh lệch giá mua - bán cũng cần đi kèm với chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với hành vi kê khai sai giá. Khi đó, các giao dịch bất động sản sẽ trở nên minh bạch hơn, hạn chế tình trạng "hai giá" (giá thực tế và giá kê khai), đồng thời giúp Nhà nước thu thuế công bằng hơn. Thị trường bị đẩy giá do môi giới, mua bán lòng vòng sẽ bị hạn chế tối đa.
Một trong những tác động quan trọng của việc áp dụng thuế 20% trên lợi nhuận thực tế là giúp hạn chế tình trạng đẩy giá nhà đất. Nếu áp dụng nghiêm ngặt chính sách đánh thuế trên giá trị tăng thêm, các công ty bất động sản cũng sẽ phải tính toán kỹ lưỡng hơn khi quyết định mức giá bán, từ đó giúp thị trường vận hành minh bạch và thực chất hơn.
